Do's and Don'ts Voor Nieuwe Raadsleden

Hoe heb jij afgelopen jaren de raadsvergaderingen beleefd?
Met kromme tenen? Zittend op het puntje van je stoel? Knikkebollend? Popelend langs de zijlijn als burgerraadslid of nieuw op de lijst van jouw partij, want helemaal klaar voor het echte werk?

Aan de ervaring van afgelopen raadsperiode zijn door ondergetekende wat bespiegelingen gewijd, samengevat in "Do's & Don'ts Voor De Nieuwe Raad, tips van een scheidend raadslid".

Hartelijke groet van Helga Wiedijk

De Frisse Wind
Wanneer je je hebt gekandideerd als raadslid, dan ben je hoe dan ook wat van plan. Zit je al in de raad, dan wil je je goede werk voortzetten. Zit je nog niet in de raad, dan ken je ongetwijfeld een meerwaarde toe aan jouw toekomstige raadlidmaatschap.
Meest gangbare veronderstelling van een toegevoegde waarde is die van De Frisse Wind. De Frisse Wind die jij denkt door het gemeentehuis te kunnen laten waaien!
Het feit dat het een gangbaar streven is, maakt de wind al wat minder fris, maar wat je nog niet weet is dat vóór je zover bent om je eigen ventilator aan te zetten, je al zoveel informatie heb moeten verwerken middels inwerkingsprogramma, trainingen, bijeenkomsten, dossierstudie, werkbezoeken, begrotingsboekwerken dat je na de Voorjaarsrapportage murw bent en hard toe aan het zomerreces.

TIP 1: vergeet die frisse wind, één licht briesje in een hele raadsperiode wordt al een hele kunst.

Het Eigen Geluid
Verwant aan De Frisse wind is Het Eigen Geluid. Je hebt weliswaar maar één stem, binnen je fractie of als totale fractie, maar dat is genoeg om in de raadszaal een eigen of nieuw geluid te laten klinken! Ik hoor het me nog zeggen in 2010. Vervolgens blijkt echter al snel dat je zelf een zéér omvangrijke stroom van oude gewone geluiden zéér continue moet opvangen. Een geluidenstroom waarop je geacht wordt te reageren. En dan blijkt ook nog eens dat dat rioleringsplan, die rotondes, de aangepaste verordeningen zus en bestemmingsplannen zo alsmaar niet die aanleiding vormen om nou eens jouw Eigen Geluid te laten horen. Meest waarschijnlijke scenario is dat je na een jaar raadlidmaatschap met een half oor luistert naar noodzakelijk ambtelijk geluid en langzaam doof wordt voor repeterend geluid van andere partijen.
En dat ding waar je helemaal voor zou gaan .... dat is al geweest of komt voorlopig niet meer ....

TIP 2: doe er zoveel mogelijk het zwijgen toe. Je wilt tenminste jezelf nog serieus blijven nemen.

Omgang met de media
Verwacht daar niet teveel van.
Verslaggevers ..... je hebt ze nodig, dus houd als motto aan: don't mess with the press. En dat is soms lastig, want jij of je partijgenoot wordt verkeerd geciteerd of iets is totaal uit z'n verband gerukt of, daar zakt helemaal je broek van af, jouw interessante inbreng zie je helemaal nergens weergegeven, je komt er gewoon niet in voor! Wat doen ze daar eigenlijk achter die perstafel?!

TIP 3: maak een studie van wat ze daar eigenlijk doen achter die perstafel en bespaar jezelf illusies.

Contact met DeBurger
Afgelopen raadsperiode vond je dat al en zeker in verkiezingstijd heb je er geen misverstand over laten bestaan: als raadslid sta je open voor de meningen, vragen en zorgen van DeBurger. Je stelt je toegankelijk op en DeBurger die iets vindt van een gemeentezaak moedig je aan om vooral contact met je op te nemen. Waar je misschien niet op rekent is dat er burgers zijn die dat ook inderdaad doen! Blijvend, als je niet oppast. Daarbij is opvallend dat, waar DeBurger normaal gesproken een telefoongesprek waarin hij/zij over een vraag of boodschap wil berichten begint met te informeren of het schikt aan de andere kant van de lijn, die DeBurger die op jouw gestemd heeft juist om die reden meent te allen tijde aanspraak te kunnen maken op jouw onverdeelde aandacht. Behalve dat de beller of belster zichzelf geen beperking oplegt waar het tijdstip en duur van de telefonade betreft, is er ook geen voorbehoud in de onderwerpkeuze. Aan te bevelen is om zo vroeg mogelijk in het gesprek te verwijzen naar het Meldpunt Openbare Ruimte of De Rijdende Rechter. Ben je al verstrikt in een gedachtewisseling waarvan je voorziet dat die tot niets zal leiden, zeg dan: "ik kom erop terug". Nadeel daarvan is weliswaar dat je er op terug moet komen, maar dat doe je dan via de mail. En die mail eindig je met "we nemen het mee!". Waar zou toch alles wat ooit door iedereen is meegenomen gebleven zijn? Spreken in de wij-vorm is trouwens een absolute aanrader. Je slaat daarmee twee vliegen in een klap: je geeft DeBurger het gevoel dat zijn/haar kwestie belangrijk genoeg is om in groter verband een rol te gaan spelen en je maakt anderen medeverantwoordelijk voor de afhandeling van de kwestie. Waarbij het volstrekt onduidelijk is wie die anderen zijn. Kortom, een automatisch antwoordapparaat is een must.

TIP 4: neem een voorbeeld aan de tekst op de voicemail van een doorgewinterde verslaggever van Omroep Flevoland: "spreek je bericht in, dan bel ik misschien terug".

N.B. Ik ben zelf een DeBurger. Eentje die dichter bij 'de politiek' meende te moeten komen. En die, omdat die nabijheid maar matig beviel, nu als DeBurger weer afstand neemt van de politiek. Ik denk dus niet denigrerend over mijn medeburgers. Overigens zijn alle raadsleden, 'politici', gemeentehuismedewerkers en bestuurders een DeBurger. Doe in het gemeentehuis niet net alsof die DeBurger tot een soort bijzondere categorie behoort.

De mores in het gemeentehuis
Maak je die zo snel mogelijk eigen! Doe jezelf en vooral je collega's een plezier: leer je te houden aan de spelregels voor de verschillende soorten raadsvergaderingen en leer de politieke instrumenten die je als raadslid hebt te hanteren. Het voordeel hiervan is, behalve een meest effectief functioneren, dat je iedereen veel tijd en dus ook ergernis bespaart.

TIP 5: doe de griffier het voorstel om het inwerkingsprogramma voor raadsleden af te sluiten met het afnemen van tentamens "Raadsinstrumenten" en stel voor om het behalen van een Diploma Spelregels verplicht te stellen.

Ter afsluiting van het inwerkprogramma, kan uit tentamens blijken of verwacht mag worden van het betreffende raadslid dat hij/zij

• de complete raad niet zal vermoeien met voorstellen die na een halfuur vergaderen ondoordacht of onuitvoerbaar blijken te zijn en dan alsnog worden ingetrokken;
• de moeite zal nemen een voorstel te onderbouwen en te beargumenteren. Redelijk. Logisch. En te berde gebracht voor, in of direct na de commissievergadering;
• tijdig huiswerk doet en dus niet weken of maanden na het besluitvormingsmoment waarbij hij/zij niets inbracht nog eens eenzelfde discussie wil overdoen;
• tijdig huiswerk doet en dus niet in de raad komt aanzetten met zaken die al vóór de commissie hadden moeten worden aangekaart of afgehandeld;

Naast het behalen van een voldoende bij schriftelijke of mondelinge overhoringen als het "Tentamen Motie" met daarin vragen als: "wat gebeurt er voor ergs als ik 'm niet indien?" en het "Tentamen Vragenuur" met daarin vragen als:"heeft je profileringsdrang ook inderdaad het door jou gewenste effect?" moet minimaal het Spelregeldiploma worden behaald.

Het Spelregeldiploma
Het examen Spelregels kent tenminste de volgende onderdelen:

• "1e en 2e termijn: hou ze uit elkaar!";
• "Interrumperen/vragen stellen: wanneer wel en wanneer niet?";
• "Altijd spreken tot de voorzitter: ook ná de aanhef dankuwelvoorzitter";
• "PASJE KNOPJE".

Van laatstgenoemd examenonderdeel bestaat de theorie, de oefeninstructie en de uiteindelijke praktijk uit dezelfde twee woorden: PASJE KNOPJE.
Wat met de vaardigheid PASJE KNOPJE bereikt kan worden is dat, zodra je achter de microfoon staat om iets te beweren, je voor iedereen hoorbaar bent, op video zichtbaar en jouw naam in beeld staat. Gezien het belang van het verstaanbaar zijn in de raadszaal, het zichtbaar zijn op video en de koppeling van jouw boodschap aan jouw naam, is het wenselijk om dit examenonderdeel al vóór de eerste raadsvergadering onder de knie te hebben. Daartoe herhaal je in de week voorafgaand aan de raadsvergadering thuis dagelijks 10X hardop de mantra PASJE KNOPJE. Oefen deze theorie door thuis de praktijk na te bootsen: ga rechtop staan met in de rechterhand (linkshandigen in de linkerhand) een oefenpasje (of het een bank-, bieb- of zorgverzekeringspas is maakt in principe niet uit), zwaai daarmee horizontaal voor je uit en druk vervolgens met een vinger van diezelfde hand een denkbeeldig knopje in dat zich op middenrifhoogte vlak voor je bevindt. Cruciaal is dat PASJE KNOPJE met één en dezelfde hand wordt uitgevoerd! De hersenen zijn op moment van het naderen van de microfoon geheel vervuld van de over enkele seconden uit te spreken boodschap en kunnen een verstoring van die focus door de meer ingewikkelde links-rechts coördinatie die het gebruik van twee handen vergt niet aan.
Het PASJE KNOPJE diploma kan na verloop van tijd gecompleteerd worden met het Getuigschrift: Ik En Mijn Pasje. Voorwaarde voor het behalen van het getuigschrift is dat het zes achtereenvolgende raadsvergaderingen niet is voorgekomen dat je op weg naar de microfoon halverwege de wandeling rechtsomkeert maakt om het vergeten pasje van je tafel op te halen. Raadsleden die dit getuigschrift na twee jaar nóg niet in hun bezit hebben, krijgen de sanctie van één raadsvergadering spreekverbod. Tenzij betreffende in die twee jaar minder dan zes keer de gang naar de microfoon heeft gemaakt. In zo'n geval kunnen weer andere vraagtekens bij het functioneren van het raadslid gezet worden in de vorm van de "Aantekening Achteroverleunen". Uitgezonderd van deze aantekening worden natuurlijk de raadsleden die TIP 2 hebben opgevolgd en aan wie derhalve reeds het in gouden letter gekalligrafeerde "Compliment Matig Microfoongebruik" is uitgedeeld.

Bij zinnen gekomen na het lezen van deze column?
Enfin, het is nu te laat. Je kan niet meer van de lijst af. Sterkte dan maar ....